‘Verpleegkundige kennis en vertegenwoordiging tot in de bestuurslaag van het umc is essentieel voor duurzame zorg, onderwijs en onderzoek. Bovendien krijgt op deze manier ook de kennis van deze beroepsgroep een belangrijke plek binnen de ontwikkeling van het Radboudumc naar zorg gericht op de vraag van en waarde voor de patiënt.’ Dat schrijft het ziekenhuis over de aanstelling van de 10 verpleegkundig directeuren.

Maatschappelijke opgaven

Bertine Lahuis, voorzitter van de Raad van Bestuur, benadrukt de grote maatschappelijke opgaven waar de samenleving voor staat. ‘Zo zien we zorgvraag en -aanbod veranderen, we zitten middenin een klimaat- en energiecrisis, de kosten van zorg blijven stijgen, sociale ongelijkheid neemt toe en de arbeidsmarktkrapte is een groot probleem. Als umc trekken we ons dat aan.’

Meer regie en zeggenschap

De aanstelling van de verpleegkundig directeuren helpt bij het vinden van oplossingen en ernaar handelen, schrijft het Radboudumc. ‘Door verpleegkundige vertegenwoordiging op directieniveau krijgt de beroepsgroep meer regie en zeggenschap over het eigen werk en wordt verpleegkundige kennis steeds meer officieel ingebed in de organisatie. Daarnaast biedt dit carrièreperspectieven voor verpleegkundigen.’

Revival

Pauline van Bokhorst, die voor het wetenschappelijk onderzoeksprogramma RN2blend in de institutionele geschiedenis van het Radboudumc dook, spreekt op rn2blend.nl van een ‘revival’ voor verpleegkundigen. Van oudsher hadden verpleegkundigen een stevige positie in de organisatie, blijkt uit haar onderzoek. Kwaliteitsadviseur bij het Radboudumc Van Bokhorst deed dit onderzoek in het kader van de master Health Policy and Management aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Ze keek van de oprichting van het toenmalige Sint Radboud Ziekenhuis in 1956 tot nu naar de positie van de verpleegkundige.

Gelijkwaardig

Na de oprichting van het academische ziekenhuis was er een verpleegkundig adjunct-directrice, een positie die in de eerste jaren vooral de nonnen bekleedden. De hiërarchie was echter anders dan nu wordt nagestreefd. Nu krijgen de verpleegkundig directeuren een gelijkwaardige positie, destijds stond de medisch directeur boven de verpleegkundig adjunct-directrice.

Productie

Door bezuinigingsrondes en organisatieveranderingen raakte de verpleegkundige haar plek in de strategische top kwijt, blijkt uit archiefstukken en interviews met betrokkenen. Van Bokhorst: ‘In de jaren ’70 kwam de focus te liggen op efficiënte en doelmatige zorg, waarbij de productie centraal kwam te staan. De bedrijfskundigen en medici hadden een prominente rol in de bedrijfsvoering van het ziekenhuis. Voor een verpleegkundig directielid was niet langer plaats, haar taak werd als overbodig gezien.’

Invloed verpleegkundigen

Er was een opleving in de jaren ’90, toen de organisatie een clusterstructuur kreeg. In de directie van zo’n cluster zat naast een arts en een bedrijfskundige ook een verpleegkundige. De eerste verplegingswetenschappers gingen in diezelfde periode ook van start. Toen de organisatie aan het begin van de 21^e in financieel zwaar kwam en de focus op productie kwam te liggen, nam de invloed van verpleegkundigen weer af.

‘Rol verpleegkundige wordt alleen maar belangrijker’

Inmiddels denken verpleegkundigen weer volop mee over de toekomst van het vak en de zorg, ziet Van Bokhorst. Het verpleegkundig onderzoek krijgt een stevige plek in de organisatie en de groep verplegingswetenschappers is flink gegroeid.”

Ook de aanstaande organisatieverandering zal de positie van verpleegkundigen verder verbeteren, verwacht Van Bokhorst op de website van RN2Blend. ‘In de centra staat de patiënt centraal. Er wordt meer gekeken naar het complete plaatje en is ruimte voor maatwerk. De rol van de verpleegkundige wordt alleen maar belangrijker.’