De onderzoeksgroep (UMC Utrecht, Erasmus MC in Rotterdam en Universiteitsziekenhuis Jena in Duitsland) wil betere preventie van chronische pijn na een operatie. Met ‘chronische pijn’ bedoelen ze pijn die na een operatie minimaal 3 maanden aanhoudt. Een voorbeeld is fantoompijn na een amputatie.
Waarschuwingsmodel
Schattingen van hoe vaak chronische pijn na een operatie voorkomt lopen uiteen. 10% tot 50% van alle patiënten krijgt na een operatie chronische pijn, schrijven de onderzoekers. ‘Chronische pijn na een operatie is vaak moeilijk te behandelen. Het gaat regelmatig gepaard met langdurig opioïdengebruik en beïnvloedt bij een groot deel van de patiënten het functionele herstel en de kwaliteit van leven.’
De onderzoekers ontwikkelden een waarschuwingsmodel dat ze testten bij 344 patiënten in het UMC Utrecht met verschillende typen operaties. De validiteit werd getest bij 150 patiënten in het Erasmus MC Rotterdam, eveneens met verschillende typen operaties.
Opvallend
Naast risicofactoren zoals orthopedische operaties en preoperatief gebruik van opioïden (een bepaald type sterke pijnstillers), vielen nog 2 factoren op. Als patiënten 14 dagen na een operatie nog steeds klaagden over pijn, maar vooral als dit gepaard gaat met een pijnlijk koude gevoel, was het risico op voortdurende pijn drie maanden na de operatie aanzienlijk verhoogd. ‘Het pijnlijke koudegevoel is een aanwijzing dat het pijnverwerkingssysteem niet meer normaal functioneert’, aldus arts-onderzoeker en eerste auteur Marjelle van Driel. Zij is verbonden aan UMC Utrecht.
Beperkingen studie
De onderzoekers benadrukken dat de studie enkele beperkingen heeft:
- Het relatief lage aantal patiënten dat uiteindelijk meedeed aan het onderzoek. 48% van de beschikbare patiënten was bereid mee te werken.
- De studie heeft alleen patiënten in universitaire medische centra gevolgd, niet in algemene ziekenhuizen,
- De pijnscore werd aan het eind van het traject niet vastgesteld door een pijnspecialist. Daardoor is niet met zekerheid te zeggen of de pijn waarover het gaat daadwerkelijk na de operatie ontstond, of doorgezette pijn betrof die al vóór de operatie aanwezig was.
Zorgvuldiger afwegen
Mede door de validatie via de controlegroep is het bewijs overtuigend genoeg om het waarschuwingsmodel toe te passen, schrijven de onderzoekers. Een arts kan volgens hen op basis van de vragenlijst zorgvuldiger afwegen of en zo ja hoe een patiënt voor post-operatieve pijn behandeld moet worden. Ze suggereren een follow up tot 2 weken na de operatie met een online onderzoeksinstrument. Op basis van de uitkomst kan de arts bepalen of de patiënt voor verder onderzoek en eventuele behandeling naar het ziekenhuis moet komen. ‘Of zo’n aanpak daadwerkelijk leidt tot pijnreductie moet verder worden onderzocht.’
