Hiervoor had ik, naast het uitpluizen van wettelijke regelingen rond de verpleegopleidingen, alle grote handboeken voor psychiatrisch verpleegkundigen systematisch per druk verzameld om te bestuderen wat er door de tijd heen in alle instructies was veranderd. Ook had ik circa 100 gepensioneerde psychiatrisch verpleegkundigen (m/v) geënquêteerd en soms aanvullend geïnterviewd, om erachter te komen hoe zij zelf dachten over de manier waarop zij verondersteld werden met patiënten om te gaan.

Hadden zij de opgedragen instructies willen en kunnen uitvoeren? Was het gelukt zo min mogelijk dwangmiddelen in te zetten, zoals de psychiaters aan hen opdroegen? Hoe stonden zij tegenover het verbieden of tolereren van seksuele uitingen door patiënten onderling? En hoe gingen zij om met suïcidale patiënten? Achtten zij het mogelijk suïcide in alle gevallen te voorkomen?

Verbetering beroepsleven

De veelal schamele personele bezetting in de psychiatrie bleek een negatieve invloed te hebben uitgeoefend. Voor het creëren van een humaan en veilig leefklimaat was domweg meer personeel nodig dan doorgaans beschikbaar was. Interessant was de ontdekking dat vooral mannen met een langdurige loopbaan als psychiatrisch verpleegkundige de neiging hadden vertoond zich te organiseren wanneer zij een verbetering in hun beroepsleven wilden bepleiten.

‘Leer jongens hoe mooi ouderenzorg is’

Of het nu ging om hoger loon, een betere personele bezetting of het verlangen naar specifieke extra scholing: het waren hoofdzakelijk mannen (kostwinners) die zich roerden. De overheid weet dit natuurlijk al lang. De belangrijkste reden om in 1972 de hbo-v in het leven te roepen, was de wens van het ministerie van Volksgezondheid om mannen de mogelijkheid op een carrière in de zorg te bieden.

Robots

Op grond van deze bevindingen bepleit ik bij het lectoraat verpleegkundige intramurale ouderenzorg van Hogeschool Leiden al enige tijd om juist ook mannen aan te trekken voor de ouderenzorg. Daarom was ik blij verrast toen ik op 4 mei 2022 in de Volkskrant ontdekte dat een zekere Henk Meeuwsen uit Wageningen in zijn ingezonden brief aanbeval een man uit de ouderenzorg ‘gastlessen’ te laten verzorgen in het basisonderwijs.

Zo kan jongens al vroeg worden geleerd hoe mooi het is met ouderen te werken. Meeuwsen vreest dat de ‘ouderen van de toekomst’ verzorgd moeten worden door robots, als de maatschappij nog langer verzuimt om mannen aan te spreken op hun zorgkwaliteiten.