Aan het werk! Dat was dit jaar het thema van de Maand van de Geschiedenis. Tijdens deze maand (oktober) werkte ik samen met Stichting Jonge Historici aan de podcastserie Jouw Geschiedenis, Onze Zorg.

Een serie waarin ik spreek met verpleegkundigen en jonge historici over het verleden, heden én de toekomst van de zorg. Een mooie kans om te laten zien (of beter gezegd: horen) hoe belangrijk de geschiedenis van verpleegkundig werk is.

Een bijzondere ontmoeting tussen het heden en verleden vond plaats tijdens de aflevering over de psychiatrie. De jonge historica aan tafel bracht een boek mee uit de jaren ‘60. Het vertelde de ervaringen van verpleegkundige Sophia Johanna Boddéus van de Rijks Psychiatrische Inrichting te Eindhoven, tegenwoordig GGzE.

‘Verpleegkundigen moeten hun emoties kennen’

Toevalligerwijs dezelfde instelling als waar de verpleegkundig specialist aan de podcasttafel ook werkzaam was. We legden haar een aantal uitspraken uit het boek voor.

Hart en verstand

Een voorbeeld: ‘Je kunt geen verpleegster worden als je alleen je hart laat spreken, het verstand moet ook een woordje meespreken.’ Nog steeds herkenbaar, vond de verpleegkundig specialist. Zo vertelde ze dat ze dit tijdens scholingen nog steeds ter sprake brengt. ‘Ik vind het belangrijk dat verpleegkundigen hun eigen emoties goed kennen. Anders zadelen ze de cliënt mogelijk op met hun eigen sores, of gebruiken ze hun kennis en kunde niet goed.’

Een andere uitspraak uit het boek: ‘De fout die we allemaal maken is dat we de mens van tijdens zijn ziekte niet loskoppelen van de mens die hij voor zijn ziekte was.’ Volgens de verpleegkundig specialist was ook deze anno nu nog relevant. Haar toelichting: ‘Als ik een beschrijvende diagnose maak, schrijf ik niet alleen op wat medisch interessant is. Zo vind ik het belangrijk erbij te vermelden als de cliënt vader is van kinderen die hij niet meer ziet of dat de cliënt wel of geen partner heeft. Zo zie je de mens in zijn totaliteit.’

Vooroordelen

Ook over vooroordelen vanuit de maatschappij jegens de psychiatrische patiënt heeft de schrijfster een mening: ‘Ziekte van het lichaam wordt door iedereen aanvaard, ziekte van de geest is iets waar men voor huivert’.

Een uitspraak waar we ons vandaag de dag helaas nog in kunnen vinden, maar waar volgens de verpleegkundig specialist gelukkig ook al veel in is veranderd: ‘Milde problematiek is al een stuk geaccepteerder dan vroeger, iemand mag best even somber zijn, of in de war en zelfs een keer worden opgenomen. Maar als het chronischer wordt en er meer overlast is, dan wordt het wel weer heel lastig.’

Hetzelfde gebleven

Verpleegkundig werk ontwikkelt zich in razend tempo, maar de geschiedenis leert ons dat er in de kern ook dingen hetzelfde zijn gebleven: deskundig en bekwaam handelen, met gevoel voor de totale mens achter de diagnose. Een betere invulling van het thema ‘Aan het werk!’ kan ik mij daarom niet indenken.

Benieuwd naar het hele verhaal of naar de andere afleveringen? Zoek ons dan op via Spotify of Apple Podcasts. Ideeën voor nieuwe afleveringen zijn altijd welkom!