Soms vervangen elektronische systemen de menselijke interactie. Daardoor verminderen empathie en menselijk contact, terwijl zowel zorgverleners als patiënten en naasten die zaken nog altijd belangrijk vinden.

En ja, empathie is wat anders dan een verdrietig iemand troosten met een aai over de rug, een knuffel of erover te praten hoe erg het allemaal is. Dat gedrag hoort eerder bij medelijden. Empathie gaat over medeleven, dat je je kunt inleven in de gevoelens en gedachten van een ander, niet over het overnemen van emoties of het meehuilen. Het erkennen van het gevoel van de ander en daar begrip voor tonen, dat is een empathische reactie die je patiënt of collega waardeert.

Onderzoek zegt dat we dat behoorlijk verleerd zijn in de afgelopen decennia. Gelukkig zijn er weinig mensen met een volledig gebrek aan empathie, maar de manier waarop we het uiten lijkt veranderd te zijn. Het op-zichzelf-gericht-zijn van de moderne mens is hierop van invloed. Kijk eens in het straatbeeld hoeveel mensen zich afsluiten van de wereld om hen heen door oortjes, koptelefoons en ongericht lopen met een scherm voor het gezicht.

Dieren doen dat anders. Vooral groepsdieren. Zij staan in voortdurende verbinding met soortgenoten en reageren direct op hun emoties. Zij merken het meteen als er ‘iets is’ met hun kameraden; empathisch gedrag op intuïtief niveau. Mensen kunnen nog iets extra’s. Niet alleen signaleren dat mensen om ons heen iets voelen, maar dat ook benoemen en de vraag stellen wat de ander nodig zou hebben dat als steunend ervaren wordt.

Gebruik en train dit unieke menselijke vermogen om dicht bij je patiënt, cliënt of bewoner te komen en aansluiting te zoeken bij diens beleving van de wereld. Dat zal ons als zorgverleners redden in het techno-tijdperk en zal de onmisbaarheid van ons beroep duidelijk blijven maken. Houd de focus hierop en blijf een dier.