Dat wordt goed geïllustreerd door de eerste 50 jaargangen (1890-1940) van TvZ, die sinds kort online gratis zijn in te zien. Je bent daarin getuige van de continu veranderende plek van verpleegkundigen in de maatschappij, maar ook van de verander(en)de inhoud van het vak.

Als over een tijdje de volgende 50 jaargangen (1940-1990) online beschikbaar zijn, zal blijken dat deze bewegingen eigenlijk van alle tijden zijn, en inherent aan het beroep. In 1940-1990 komen eerst de verpleegkundige theorieën op. Daarna neemt de rol van wetenschap toe, in de vorm van evidence-based practice. Wat gaan we zien in de volgende 50 jaar, van 1990-2040? Een deel weten we al, een deel nog niet. In het dossier van TvZ 1 in 2025 is daar al een voorschot op genomen: welke kant gaat het op in de verpleegkunde? Ingegaan werd onder meer op de rol van technologie en het belang van planetary health.

Deze keer staat essentiële zorg centraal in TvZ. Is dat ook iets nieuws? Nee en ja. Nee, omdat het gaat over zorg die verpleegkundigen altijd al boden. Ja, omdat het gaat over het onderbouwen van deze zorg die o zo belangrijk is, maar in tegenstelling tot hoogtechnologische zorg minder goed is onderzocht. En ja, omdat die onderbouwing niet op zichzelf staat, want altijd staan de relatie en vertrouwensband met de cliënt/patiënt centraal. Oude wijn in nieuwe zakken? Of een fundamentele doorontwikkeling? Dat zal blijken in de komende jaren en is afhankelijk van de mate waarin verpleegkundigen deze kennis weten te integreren in hun denken en handelen.

Wat is verpleegkunde toch een bijzonder beroep. Het gaat niet alleen om een kunstje, het toepassen van een bewezen vorm van zorg. Het gaat om het toepassen ervan in relatie met die ene cliënt of patiënt. En zo komt de discussie uit de meest recente TvZ’s weer naar boven, een discussie die duidelijk maakt dat het in de verpleegkunde gaat om het samenspel van hoofd en hart, van wetenschap en de menselijke relatie.