Johanna Diepeveen-Speekenbrink, geboren in Den Haag op 2 maart 1936, stond decennialang bekend in verpleegkundig Nederland. Ze behaalde al in 1957 een bachelor of science in nursing (BSN) aan de Catholic University of America in Washington en kreeg in de Verenigde Staten ook al op jonge leeftijd een leidinggevende functie. Later, toen ze ook registered nurse was, werd zij er eveneens docent verpleegkunde. Hoewel ze enkele jaren later ook diploma’s in zieken- en kraamverpleging behaalde in Nederland, droeg ze consequent haar Amerikaanse ervaring van ’universitair opgeleide verpleegkundige’ uit.

Hbo-v-opleidingen

In 1971 werd zij gevraagd toe te treden tot de directie van het Academisch Ziekenhuis Utrecht (AZU, later UMC Utrecht). Diepeveen-Speekenbrink stond daar samen met Kitty Verbeek, toen werkzaam aan de Hogeschool Midden Nederland te Leusden, later Hogeschool Utrecht, aan de wieg van de hbo-v-opleidingen in Nederland. Na haar vertrek als verpleegkundig directrice was zij van 1985 tot 1991 projectleider verplegingswetenschap bij de faculteit geneeskunde van Universiteit Utrecht.

In oktober 1988 haalde zij de opleiding master degree in nursing, die de Universiteit van Wales aanbood in samenwerking met Hogeschool Utrecht, naar Utrecht. Samen met toenmalige decaan professor Mebius Kramer tekende zij in september 1990 voor de oprichting van de masteropleiding verplegingswetenschap aan Universiteit Utrecht.

Prijzen

Bij haar pensionering in 1991 heeft zij de Johanna Diepeveen-Speekenbrink Stichting (JDS Stichting) opgericht. Het doel ervan is verplegingswetenschappelijk onderzoek door verpleegkundigen te bevorderen en daarmee de kwaliteit van verpleegkundige zorgverlening te verbeteren. Jaarlijks reikt de JDS Stichting twee prijzen uit. Sinds 1995 wordt de JDS Wetenschapsprijs toegekend aan een verpleegkundige die een excellent artikel schreef op basis van afstudeeronderzoek in de masteropleiding verplegingswetenschap.

Sinds 2005 reikt de JDS Stichting daarnaast de Jeltje de Bosch Kemper Best Practice Award uit aan een verpleegkundige die een excellent artikel schreef op basis van een afstudeerproject aan de master advanced nursing practice (MANP) van Hogeschool Utrecht. Al 24 verpleegkundigen hebben de JDS Wetenschapsprijs ontvangen en 15 verpleegkundigen kregen de JdBK-Best Practice Award. De stimuleringsprijzen hebben hun winnaars aangemoedigd zich nog verder te bekwamen in verplegingswetenschap en/of kwaliteitsverbetering van zorg.

Vooruitstrevende ideeën

Johanna Diepeveen-Speekenbrink had ook vooruitstrevende ideeën over leiderschap, zeggenschap en positionering van verpleegkundigen. Meermalen pleitte zij voor meer verpleegkundigen in raden van bestuur en andere managementlagen van ziekenhuizen en zorginstellingen. In 2016 sprak zij in een interview in TvZ de wens uit ‘dat voor verpleegkundigen veel meer mogelijkheden komen om praktijk en onderzoek te combineren in een dubbelfunctie’.

Momenteel worden dergelijke functies ontwikkeld in een aantal ziekenhuizen en zorgorganisaties in Nederland. Wij zijn haar zeer dankbaar voor al haar inzet voor de verdere ontwikkeling van verpleegkunde en verplegingswetenschap in Nederland.

Thóra B. Hafsteinsdóttir, voorzitter Bestuur JDS Stichting