‘Denk niet te snel dat iets niet kan of mag’, zegt verpleegkundig specialist Margriet van Scherpenzeel. Zij werkte met een team van het Landelijk Actieplan Zeggenschap aan de visie op het versterken van zeggenschap. De visie geeft antwoord op de vraag wat zeggenschap is, waarom het nodig is om dit goed te organiseren en waarom het ingewikkeld blijkt om het te versterken. Van Scherpenzeel vertelt op de website van beroepsvereniging V&VN over de visie op zeggenschap en over concrete handvatten.
Interventies vastleggen in verbeterplan
In de visie zit een zogenaamde roadmap om zeggenschap in je organisatie te versterken. Daarbij horen 14 interventies. Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten kunnen samen met collega’s een of meerdere interventies kiezen. De bedoeling is vervolgens ze vast te leggen in een verbeterplan. Hieronder staan de interventies beschreven, per thema:
Professionele identiteit en leiderschap versterken (niveau zorgprofessional)
- Stel actuele rol- en taakomschrijvingen op
- Zorg dat het versterken van professionele identiteit onderdeel is van scholingsprogramma’s
- Maak reflectietijd onderdeel van dagelijks werk
- Introduceer trainingen over professioneel leiderschap en intervisie om samen te leren in de praktijk
- Zorg voor zichtbare rolmodellen en steun van rolmodellen in de organisatie
Interprofessioneel verbeteren van de organisatie en kwaliteit van zorg en leven (niveau teamwork, rondom patiënt)
6. Stuur op verbeteringen door kennis- en datagedreven te werken
7. Zorgprofessionals nemen samen de leiding in verbeteren
8. Richt verbetertijd en -ruimte in voor zorgprofessionals
Leiding die faciliteert (niveau leidinggevende)
9. Bevorder gelijkwaardigheid in de dialoog (diversiteit en inclusie)
10. Creëer een gezonde en sociaal-veilige werkomgeving
11. Spreek erkenning en waardering uit
Zeggenschap inrichten, ontwikkelen en borgen (niveau organisatie)
12. Zorg voor een visie en strategie op (de positionering van) het beroep
13. Richt een zeggenschapsstructuur in
14. Ontwikkel zeggenschapsvaardigheden
Praktijkvoorbeeld: dashboard met verpleegsensitieve uitkomsten
In het V&VN-artikel wordt ook verwezen naar een praktijkvoorbeeld. In het Amsterdam UMC passen verpleegkundigen en hun collega’s interventie 6 en 7 toe, door datagedreven te werken. Ze werken met verpleegsensitieve uitkomsten zoals decubitus, delier, vallen en medicatieveiligheid. Daarmee wordt het effect van verpleegkundig handelen zichtbaar. Met de verzamelde data kan de kwaliteit van zorg worden verbeterd en nieuw beleid worden gemaakt.
‘Op een dashboard kun je bijvoorbeeld zien hoe groot het valrisico is bij de huidige patiëntengroep, wat er wordt ingezet om vallen te voorkomen en wat de uitkomst daarvan is. Een dashboard vertelt nooit het hele verhaal, daarom leren verpleegkundigen om aan de hand van het dashboard en hun eigen inzichten het verhaal van hun afdeling of team te vertellen.’
In een webinar vertellen verpleegkundige Yvonne Buis en verpleegkundig directeur Imre den Beejen over zeggenschap versterken in het Amsterdam UMC. Deze en andere webinars van het Landelijk Actieplan Zeggenschap zijn hier te bekijken.
Zeggenschap verpleegkundigen in de wet
Ook goed om te weten: vanaf 1 juli 2023 is zeggenschap bij wet vastgelegd. Verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en verzorgenden moeten dan dus inspraak kunnen hebben in hun organisatie over het uitoefenen van hun vak. Hier lees je meer uitleg over deze aanpassing van de wet.
