Op woensdag16 februari is het eerste deelrapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid verschenen over de Nederlandse aanpak van de coronapandemie. De onderzoekers besteden aandacht aan de algehele crisisaanpak, maar richten zich ook specifiek op de situatie in verpleeghuizen en de thuiszorg.

Meer dan de helft van het aantal sterfgevallen vanwege Covid-19 werd tot september 2020 genoteerd in verpleeghuizen. Vanwege hun kwetsbaarheid waren bewoners de voornaamste risicogroep voor het virus. Niet zelden was het personeel de besmettingsbron. Beschermingsmiddelen gingen vooral naar de ziekenhuizen, de lobby van de IC-artsen was krachtiger dan die van de specialisten ouderenzorg. De stem van verpleegkundigen ontbrak geheel in het krachtenveld.

Machteloos toezien

In de verpleeghuizen en thuiszorg voltrok zich een drama, bijna zonder dat dit opgemerkt werd, behalve door protesterende verwanten. Testen was onmogelijk, beschermende materialen waren onvoldoende aanwezig, bezoek werd geweerd en dus werden verpleeghuizen gesloten. Het medisch perspectief gericht op het tegengaan van besmetting en het huiselijke perspectief gericht op welzijn bleken onverenigbaar te zijn. Het personeel moest machteloos toezien hoe de bewoners in de greep raakten van eenzaamheid en verdriet.

Bescheiden sector

De officiële conclusie van het rapport is dat beroepsorganisaties, waaronder V&VN en NU’91, geen van alle een positie in de crisisstructuur konden innemen. ‘De caresector is een bescheiden sector, die niet gewend is van zich te laten horen’. Bovendien waren er diverse belangen en meningen.

Geen excuses meer

Als de verpleging deze aanpak niet meer willen laten gebeuren, moeten we een duidelijke positie verwerven in een volgende crisisstructuur, onze bescheidenheid laten varen en belangen en meningen verenigen. Patiënten dienen daarop te kunnen vertrouwen. Er zijn geen excuses meer, want we weten nu hoe het werkt.